Obezite Nedir? Nasıl Oluşur?

Obezite nedir?

Çağımızın hastalığı obezite, ülkemiz gibi gelişmekte olan ve gelişmiş ülkelerin en büyük sağlık sorunlarından biri haline gelmiştir. Başta tip diyabet/şeker hastalığı olmak üzere kalp-damar hastalıkları, hipertansiyon, hiperlipidemi, serebrovasküler hastalık, çeşitli kanserler, obstrüktif uyku-apne sendromu, non-alkolik karaciğer yağlanması, gastroözofageaal reflü hastalığı, polikistik over sendromu, infertilite, eklem rahatsızlıkları ve depresyon gibi birçok sağlık sorununa neden olmaktadır. Sağlığı bozacak ölçüde vücutta aşırı yağ birikmesi olarak tanımlan obezitenin Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından 21. Yüzyılın en önemli sağlık sorunu olacağı bildirilmiştir.

Dünyada ve Ülkemizde Obezite Sıklığı

Alınan tüm önlemlere rağmen her geçen gün obez hasta sayısı ülkemizde ve tüm dünyada dramatik olarak artış göstermeye devam etmektedir. DSÖ’ye göre, dünya genelinde 2016 yılında yetişkinlerin %39’u fazla kilolu ve %13’ü obezdir. Türkiye’de ise nüfusun %31’i aşırı kilolu ve %12,3’ü ise obezite hastasıdır.  Bu demektir ki ülkemizde yaklaşık 16 milyon obez hasta bulunmakta ve yaşam tarzının hızla değişmesi sonucunda obezite, halk sağlığını önemli ölçüde tehdit eden ve sıklığı giderek artan bir sorun haline gelmiştir.

Obezite nasıl oluşur?

Aslında obezite önlenebilir bir hastalıktır ve dünyada önlenebilir ölüm nedenleri arasında sigaradan sonra ikinci sırada gelmektedir. Temelinde her ne kadar genetik nedenler ve bazı hastalıklar (Tiroid hastalıkları veya Cushing Hastalığı vb). olsa da çoğunluğu hareketsizlik, düzensiz yaşam ve dengesiz beslenme yatmaktadır.

Obezitede enerji alımı artışına veya enerji harcanması azalmasına bağlı enerji dengesi bozulur. Genetik, fizyolojik, davranışsal, sosyokültürel ve çevresel pek çok fizyopatolojik etmen obezite gelişimine zemin hazırlar. Enerji dengesinin düzenlenmesi ve yağ depolarının oluşmasından biyolojik ortam ile çevresel faktörler arasındaki etkileşimler sorumludur. Kültürel, davranışsal ve çevresel etmenler (enerji-yoğun beslenme, büyük porsiyonlar, fiziksel inaktivite, sedanter yaşam tarzı) ve buna ek olarak yeme bozuklukları obezite gelişimini hızlandırır.

 Baş döndürücü hızda gelişen teknoloji hayatımızı ne kadar kolaylaştırıyorsa bir o kadarda sağlıksız yaşam ve obeziteye yol açmaktadır. Modern çağla birlikte araçlarla ulaşım kolaylığı, gıdadan giyime kadar tüm temel alışverişlerimizi oturduğumuz yerden yapar olmamız, elektrikli merdivenler, asansörler vs. gibi hayatı kolaylaştıran teknolojik gelişmeler ve zamanın değerliliği bizlere hareketlerimizde ciddi kısıtlamaları beraberinde getirmiştir. Ayrıca hızlı ancak yüksek kalori içeren fast food tarzı beslenme kültürü günlük hayatımızda artık alışılagelmiştir. Bunun yanında gerek günlük yaşantı gerekse sosyal medyanın tüketime yönelik özendirmeleri bireylerin sürekli yeme güdüsünü dürtüklemektedir. Gün içinde alınan yüksek kaloriler ve bunu karşılayamayan düşük harektli yaşam sonuç olarak obezite hastalığını doğurmaktadır.